Na czym polega diagnostyka stomatologiczna? Po co wykonuje się RTG zęba (punktowe), boczne czaszki (cefalometria) albo zdjęcie pantomograficzne (panoramiczne) czy tomografie CBCT? Przeczytaj, czy są jakieś przeciwwskazania do wykonania RTG.
Chcesz mieć jak najdłużej piękny uśmiech, aby wzmocnić pewność siebie i podnieść poczucie atrakcyjności? Zależy Ci na tym, aby zęby były zdrowe i dobrze wyglądały? W takim razie przekonaj się, jak wielkie znaczenie ma diagnostyka stomatologiczna. Dlaczego czasami pojawia się konieczność wykonywania zdjęć RTG? Jakie znaczenie mają one w procesie leczenia? Przeczytaj!
Proces ten można podzielić na dwa etapy. Pierwszym z nich jest wywiad medyczny. W ten sposób dentysta może ustalić m.in., od kiedy i na jakie dolegliwości pacjent się skarży. Oprócz tego lekarz ocenia stan zębów, dziąseł i przyzębia oraz błony śluzowej jamy ustnej i węzłów chłonnych.
Zdarza się jednak, że jest to niewystarczające, aby zdefiniować problem i zaplanować leczenie albo nawet wykryć zmiany próchnicowe we wstępnym stadium. Wówczas rozwiązaniem jest szczegółowsza diagnostyka stomatologiczna, która obejmuje różnego rodzaju badania. Jednym z nich jest wykonanie zdjęć RTG – punktowe, panoramiczne lub boczne czaszki (cefalometria). Uzyskane obrazy radiologiczne pozwalają określić, w jakiej kondycji są:
Oprócz tego w ramach diagnostyki stomatologicznej wykonuje się jeszcze tomografię stożkową (CBCT).
To jedno z podstawowych badań. RTG punktowe polega na prześwietleniu zęba wraz z otaczającymi go tkankami. Najczęściej stosuje się je w celu określenia stanu tych ostatnich oraz kości i korzeni wraz z wewnętrznymi strukturami.
Ten rodzaj diagnostyki stomatologicznej zazwyczaj wykonywany jest w leczeniu próchnicy oraz stanów zapalnych miazgi zęba i tkanek okołowierzchołkowych korzeni. Dzięki RTG punktowemu można zobaczyć przebieg, liczbę i stopień zakrzywienia kanałów. Umożliwia ono też wykrycie próchnicy na powierzchniach stycznych zębów, co często jest niewidoczne podczas zwykłego badania.
Polega na prześwietleniu bocznym czaszki (czyli z profilu) i pozwala ocenić wzrost kostny pacjenta oraz ustalić podłoże wady zgryzu. Jest niezastąpione zwłaszcza w terapii ortodontycznej – od diagnostyki stomatologicznej problemu, przez zastosowane leczenie, aż po kontrolę jego przebiegu oraz ocenę efektów.
Poza zgryzem RTG obrazuje też czaszkę, twarde i miękkie tkanki twarzy, podniebienie oraz zatoki przynosowe.
To badanie pozwala uzyskać płaski obraz twarzoczaszki w obrębie szczęki i żuchwy pacjenta. Zdjęcie RTG pantomograficzne wykorzystywane jest nie tylko w diagnostyce, ale i leczeniu stomatologicznym. Konieczność jego wykonania ma miejsce w przypadku:
Dzięki temu, że zdjęcie panoramiczne wykonuje się również u dzieci, możliwa jest kontrola wzrostu ich uzębienia.
RTG punktowe czy panoramiczne zębów, jak i cefalometria, trwają zaledwie chwilę. Są to badania nieinwazyjne, dlatego nie ma konieczności poczynienia wcześniej większych przygotowań. Należy tylko ściągnąć biżuterię lub inne elementy metalowe, które w jakikolwiek sposób mogłyby zaburzyć obraz.
Badanie CBCT, czyli tomografia komputerowa stożkowa (Cone Beam Computed Tomography), to technika obrazowania stosowana w wielu dziedzinach medycyny, ale szczególnie popularna i użyteczna w stomatologii i ortodoncji. Pozwala na tworzenie trójwymiarowych obrazów kości, zębów oraz tkanek miękkich jamy ustnej z dużą dokładnością. Oto główne cele i zastosowania badania CBCT:
CBCT jest nieocenionym narzędziem w planowaniu umieszczenia implantów dentystycznych. Pozwala na precyzyjne zmierzenie gęstości kości i określenie najlepszej lokalizacji dla implantu, co minimalizuje ryzyko komplikacji i zwiększa szansę na sukces zabiegu.
Tomografia CBCT umożliwia bardzo szczegółową wizualizację struktury zębów, w tym układu korzeni i kanałów korzeniowych. Jest to szczególnie ważne w endodoncji (leczeniu kanałowym), gdzie dokładna wiedza o anatomii zęba pomaga w skutecznym usunięciu zainfekowanej miazgi i zapobiega przyszłym infekcjom.
CBCT pozwala na dokładne obrazowanie zatok szczękowych i innych struktur kostnych, co jest pomocne przy diagnozowaniu problemów ENT (ucho, nos, gardło) oraz przy planowaniu operacji ortognatycznych, czyli korekt szczękowych.
Dzięki trójwymiarowym obrazom uzyskanym za pomocą CBCT, ortodonci mogą dokładniej planować przesunięcia zębów oraz inne interwencje, co jest kluczowe dla efektywnego i skutecznego leczenia ortodontycznego.
CBCT umożliwia identyfikację chorób przyzębia, takich jak zapalenie przyzębia, które może prowadzić do utraty kości. Badanie to dostarcza również ważnych informacji o stanie kości, które są niezbędne do prawidłowego planowania leczenia.
Tomografia CBCT może również pomóc w wykrywaniu cyst, guzów i innych nieprawidłowości w jamie ustnej oraz w okolicznych tkankach, umożliwiając wczesne wykrycie i leczenie.
CBCT jest zatem badaniem o szerokim zastosowaniu, które znacząco wpływa na jakość diagnostyki i efektywność planowania leczenia w dziedzinie stomatologii i ortodoncji. To zaawansowane narzędzie diagnostyczne zapewnia lekarzom i pacjentom większe bezpieczeństwo i precyzję w medycznych interwencjach.
Mimo że podczas badań obrazowych wykorzystuje się niewielką dawkę promieni rentgenowskich, to jednak nie są obojętne dla zdrowia. O konieczności wykonywania zdjęć RTG u kobiet, które są w ciąży lub podejrzewają, że w nią zaszły, decyduje ostatecznie lekarz. Podobnie jest w przypadku małych dzieci. Badanie realizowane jest w sytuacji, gdy diagnostyka stomatologiczna jest niezbędna w związku z zastosowanym leczeniem.
Nie jest wskazane, aby RTG punktowe zębów robić zbyt często. Warto też poinformować lekarza, jeśli w ostatnim czasie miało ono miejsce.
Zazwyczaj większość osób do gabinetu dentysty zagląda tylko, gdy dzieje się już coś niepokojącego i szuka pomocy. Tymczasem warto najlepiej co pół roku monitorować stan swojego uzębienia. Diagnostyka stomatologiczna, w tym wykonywanie zdjęć RTG w jamie ustnej pacjenta, pozwala wykryć we wczesnym stadium wiele schorzeń zębów, kości bądź dziąseł, co zwiększa możliwość ich wyleczenia.
