Ubytek w zębie? Nie ma problemu – plomby stomatologiczne przychodzą na ratunek. Ale który rodzaj wybrać? Czy lepiej postawić na kompozytową czy amalgamatową? A może wypełnienie chemoutwardzalne? W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania. Pomożemy Ci dokonać właściwej decyzji i zadbać o zdrowie swoich zębów.
Włoscy naukowcy z Centrum Fizyki Teoretycznej w Trieste odkryli woskowe wypełnienie w zębie sprzed 6500 lat. Przez ten czas zmieniły się materiały i procesy. Jednak zadanie zostało to samo – odbudowa lub wypełnienia ubytku w zębie. Współcześnie w gabinecie stomatologicznym dentyści stosują rozwiązania dobrane pod kątem zabiegów i stanu zdrowia pacjenta. Zadaniem wypełnień jest ochrona zdrowej części zęba. Różne rodzaje plomb mają różne zastosowanie. Poniżej postaramy się przedstawić w czytelny sposób ich przeznaczenie.
- Plomba stomatologiczna jest używana do wypełnienia ubytków w zębach.
- Są różne rodzaje plomb, m.in. czasowe i stałe, jak również plomby kompozytowe i amalgamatowe.
- Wybór plomby zależy od indywidualnego przypadku i decyzji lekarza stomatologa.
- Najczęściej wykorzystuje się plomby kompozytowe, ze względu na ich estetykę i trwałość.
- Wypełnienia mogą być światłoutwardzalne lub chemoutwardzalne, a także zawierać różne składniki, np. gutaperkę czy cementy szklano-jonomerowe.
Czym jest plomba stomatologiczna?
Plomba stomatologiczna jest materiałem do wypełnienia tkanki zęba. Najczęściej stosuje się wskutek ubytków spowodowanych przez próchnice lub innych uszkodzeń.
Rodzaje plomb dentystycznych
Materiały do wypełnień czasowych
Używa się przed całkowitym zakończeniem leczenia.
- Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy
- Światło i chemoutwardzalne materiały
Bazują na tlenku cynku, dwutlenku krzemu i składnikach syntetycznych, np. dimetyloakrylanach. Dostępne są w słoikach, tubach i strzykawkach. Są one gotowe, stąd nie wymagają mieszania, przez co są uważane za bardzo wygodne w użyciu.
- Gutaperka
Gutaperka to substancja pochodzenia naturalnego. Pozyskuje i wykorzystuje się ją w podobny sposób jak kauczuk naturalny, z tą różnicą, że gutaperka jest mniej elastyczna.
- Fleczer (cement cynkowo-siarczany)
Fleczery wykonane są ze specjalnych materiałów, które łatwo i szybko się zakłada oraz zdejmuje. Doskonale zabezpieczają ubytki przed dostawaniem się resztek pokarmu, a więc chronią leczone miejsce przed szkodliwymi bakteriami..
Materiały do wypełnień stałych
Używane po zakończeniu leczenia.
- Plomba kompozytowa
Kompozyt to „biała plomba dentystyczna”. Może to być chemoutwardzalna, jak i światłoutwardzalna. Ten rodzaj wypełnienia ma podobną strukturę do tkanki, z której powstają zęby. Zaletą tego typu rozwiązania jest dobór koloru wypełnienia do odcienia zębów. Ponadto doskonale przylegają do szkliwa. Po założeniu nie ma przeciwwskazań do spożywania posiłków.
Umożliwiają szybką rekonstrukcję zęba. Odbudowuje się z nich między innymi zęby po oszlifowaniu pod korony protetyczne. Materiały kompozytowe mają wysoką odporność na zgniatanie. Do wad tego rozwiązania zaliczamy fakt, że materiał polimeryzacyjny podczas oświetlania lampą kurczy się. Kurczenie może prowadzić do mikroprzecieków. Te mikroprzecieki są otwartą drogą dla drobnoustrojów.
- Cementy glass-jonomerowe (szkło-jonomerowe)
Zabieg plombowania zęba tym materiałem jest względnie prosty i przyjemny. Może być stosowany jako opatrunek, plomba tymczasowa lub wypełnienie ostateczne.
Te wypełnienia są trwałe, mają zdolność wiązania do tkanek zęba i innych wypełnień. W dodatku uwalniają jony fluoru, dzięki czemu są biokompatybilne z tkanką zęba. Wykorzystywana zwłaszcza u dzieci, gdy do odbudowy mamy ząb mleczny. U dorosłych do uzupełniania ubytków przy szyjce zęba.
Do wad zalicza się ich chropowatość oraz zmianę koloru pod wpływem spożywania kawy, palenia papierosów i picia czerwonego wina. Cementy glassjonomerowe są światłoutwardzalne. To znaczy, że twardnieją samoistnie lub przy pomocy światła z lampy polimeryzacyjnej. Po założeniu zaleca się pacjentom wstrzymanie się przez jakiś czas od jedzenia z powodu plastyczności materiału.
- Plomba amalgamatowa
Amalgamat stomatologiczny to stop srebra, miedzi, cyny, cynku i rtęci. Był kiedyś bardzo popularną formą wypełnień. Ten rodzaj materiały jest koloru metalicznego (tzw. czarna plomba). Nie zaleca się stosowania go na zębach przednich. Dlatego, że plomby amalgamatowe barwią zęby na szary kolor (tatuaż amalgamatowy). Przeciwskazaniem są alergie na składniki stopu. Wskazaniem wykorzystania plomby amalgamatowej jest brak możliwości utrzymania suchego pola zabiegowego, np. ze względu na dużą ilość śliny lub obfite krwawienie. Wypełnienia amalgamatowe są najtrwalszymi z możliwych i potrafią utrzymywać się w zębie ponad 15 lat.
- Kompomery
Łączą w sobie właściwości kompozytów i glasjonomerów o właściwościach zbliżonych do kompozytów. Stosowane są również w profilaktyce próchnicy. Przeznaczone są do zębów mlecznych i zębów stałych. Tworzone są z połączenia cementów szklano – jonomerowych z innymi kompozytami. Dzięki temu materiał ten charakteryzuje się najlepszymi cechami tworzyw wykorzystanych do jego powstania. Kompomery mają wiele zalet. Dobrze znoszą wysuszanie, są twarde i wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne i są wodoodporne. Można je polerować.
- Cementy krzemowe
Materiały do wypełnień pośrednich
- Materiały złożone
- Ceramika i ceramika na metalu
- Metal
Wkłady koronowe
To wypełnienia dentystyczne typu inlay, onlay i overlay. Wykonuje się je z materiałów kompozytowych, ale najlepszym materiałem do ich zrobienia jest porcelana, dlatego potocznie nazywa się je plombami porcelanowymi. Takimi wkładami odbudowuje się duże ubytki na powierzchni żującej zębów, zęby z zaburzoną okluzją (zwarciem), po leczeniu endodontycznym (kanałowym). Leczenie wkładami koronowymi zalicza się już do leczenia protetycznego.
