Próchnica zębów – wszystko, co powinno się o niej wiedzieć

Jednym z częściej spotykanych problemów dentystycznych jest próchnica zębów. Ta powszechnie występująca choroba polega na demineralizacji szkliwa oraz rozpadzie twardych tkanek zębiny. Jej przyczyną są mikroorganizmy bytujące na płytce nazębnej i w jamie ustnej, które namnażają się na jej całej powierzchni wskutek nieprzestrzegania odpowiedniej higieny, zaniedbywania szczotkowania oraz zbyt dużej ilości cukrów w diecie. W zapobieganiu i leczeniu tego schorzenia wykorzystuje się różne metody, których celem jest usunięcie zmian próchnicowych i uchronienie uzębienia przed całkowitym zniszczeniem.

Skąd bierze się próchnica?

Niewłaściwa higiena, zapominanie o szczotkowaniu zębów, nadmierne spożywanie produktów bogatych w cukier, uwarunkowania genetyczne – to najczęstsze powody próchnicy, która atakuje nie tylko dorosłych, ale i dzieci. Za jej rozwój odpowiedzialne są przede wszystkim bakterie próchnicotwórcze w płytce nazębnej, które prowadzą do obniżania się pH w jamie ustnej i rozpuszczania powierzchni szkliwa. Odpowiednie leczenie i zapobieganie tej przypadłości nie powinno być bagatelizowane, ponieważ konsekwencją zaniedbanej choroby mogą być trudności z przeżuwaniem pokarmów, zaburzenia mowy, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a nawet utrata uzębienia.

Jak przeciwdziałać rozwojowi próchnicy?

By wykryć zmiany próchnicowe na wczesnym etapie, bardzo ważne jest nie tylko samodzielne sprawdzanie stanu uzębienia w czasie szczotkowania i innych zabiegów związanych z usuwaniem płytki nazębnej i dbaniem o higienę jamy ustnej, ale i systematyczne odwiedzanie gabinetu stomatologicznego. Pełna diagnostyka cyfrowa może pomóc w zlokalizowaniu nawet niewielkich ubytków na powierzchni szkliwa. W początkowym stadium leczenie próchnicy zębów nie jest skomplikowane i polega na zastosowaniu odpowiedniego preparatu wspomagającego remineralizację szkliwa, który zapobiega rozwojowi przypadłości. W takich sytuacjach wchodzi w grę stomatologia zachowawcza, która pozwala zatrzymać próchnicę na możliwie jak najwcześniejszym etapie i uratować ząb przed większą ingerencją.

 

W zapobieganiu występowania tak powszechnej choroby, jaką jest próchnica, bardzo ważne znaczenie ma odpowiednia higiena jamy ustnej oraz przestrzeganie zasad zdrowego żywienia. Szczególnie istotne jest szczotkowanie powierzchni zębów dwa razy dziennie w celu usunięcia płytki nazębnej oraz unikanie podjadania między posiłkami. Dieta powinna uwzględniać niesłodzone produkty mleczne, świeże warzywa i owoce, a także ryby morskie. By uniknąć kosztownego leczenia, w jadłospisie nie powinno brakować wapnia, fosforu, witaminy D oraz fluoru.

Zapobieganie płytce nazębnej i próchnicy

Na powierzchni zęba tworzy się bezbarwna i lepka warstwa składająca się głównie z bakterii oraz węglowodanów, która z czasem może prowadzić do powstawania ubytków próchniczych. Zapobieganie płytce nazębnej jest podobne, jak przy próchnicy i wiąże się z koniecznością przestrzegania odpowiedniej higieny jamy ustnej. Jeśli nie będzie ona regularnie usuwana z pomocą szczoteczki oraz nici dentystycznej może przekształcić się w kamień, ulegając mineralizacji. Należy też pamiętać o regularnym odkamienianiu uzębienia w gabinecie stomatologicznym, najlepiej raz do roku.

Odpowiednia higiena jamy ustnej

W celu zminimalizowania płytki bakteryjnej na powierzchni zębów i zapobiegania próchnicy zalecana jest odpowiednia higiena jamy ustnej, na którą warto poświęcić nieco czasu każdego dnia. Dzięki temu można w przyszłości zmniejszyć ryzyko powstania ubytków próchniczych, czy nawet braków w obrębie uzębienia. Do najważniejszych czynności, jakie warto wykonywać, należy:

  • szczotkowanie całej powierzchni zębów 2 razy dziennie przez 2 minuty z użyciem odpowiedniej szczoteczki z miękkim włosiem, a także pasty zalecanej w profilaktyce próchnicy,
  • czyszczenie języka w celu zapobiegania rozwojowi bakterii, usuwając resztki pokarmowe, korzystając ze specjalnych skrobaczek/czyścików,
  • stosowanie raz dziennie nici dentystycznych w przerwach pomiędzy zębami, w których gromadzi się płytka nazębna,
  • płukanie ust specjalnym płynem do higieny jamy ustnej, który odświeża oddech i zwalcza bakterie,
  • rezygnacja ze szkodliwych nawyków, takich jak palenie wyrobów tytoniowych, picie słodzonych napojów gazowanych czy spożywanie dużych ilości słodyczy.

 

FAQ - najczęściej zadawane pytania

  1. Czy próchnica zawsze boli?

Nie zawsze. Wczesne ubytki często nie dają bólu, dlatego kontrola w gabinecie pomaga wychwycić problem zanim zacznie dokuczać.

  1. Jak rozpoznać próchnicę na początku?

Zwróć uwagę na białe lub ciemniejsze plamki, szorstkość szkliwa, nadwrażliwość na zimno i słodkie. Przy wątpliwościach lepiej skonsultować z dentystą niż zgadywać.

  1. Czy da się zatrzymać próchnicę bez borowania?

Przy bardzo wczesnych zmianach możliwa pozostaje remineralizacja i wzmocnienie szkliwa. Gdy powstanie ubytek w twardych tkankach, potrzebne bywa mechaniczne opracowanie i wypełnienie.

  1. Jak często chodzić na przegląd zębów?

Najczęściej sprawdza się kontrola co 6 miesięcy, a przy większym ryzyku próchnicy częściej, zgodnie z zaleceniem stomatologa.

  1. Czy dieta ma realny wpływ na próchnicę?

Tak. Częste podjadanie słodkich przekąsek i popijanie słodzonych napojów utrzymuje gorsze warunki dla szkliwa. Lepiej ograniczyć „ciągłe podgryzanie” i trzymać słodkie rzeczy bliżej posiłku.

  1. Co bardziej szkodzi: cukier czy częstotliwość jedzenia?

Częstotliwość. Nawet małe porcje cukru, ale wiele razy dziennie, podtrzymują środowisko sprzyjające demineralizacji.

  1. Czy płyn do płukania ust wystarczy zamiast nitki?

Nie. Płyn dociera tam, gdzie dociera płyn, a nitka czyści miejsca styku zębów, gdzie płytka lubi zalegać.

  1. Czy kamień nazębny ma związek z próchnicą?

Ma, bo utrudnia dokładne czyszczenie i sprzyja odkładaniu płytki. Regularna higiena domowa i okresowe usuwanie kamienia pomagają utrzymać porządek.